Table of Contents
Ngành xây dựng đang bước vào kỷ nguyên mới với trọng tâm là phát triển bền vững. Vật liệu xây dựng xanh không chỉ giúp giảm phát thải, bảo vệ môi trường mà còn nâng tầm giá trị công trình. Đây chính là xu hướng tất yếu, định hình tương lai của kiến trúc hiện đại.
Vì sao vật liệu xây dựng xanh trở thành xu hướng?
Trong bối cảnh đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ, ngành xây dựng đang đối mặt với những thách thức lớn về môi trường. Theo thống kê, khoảng 40% lượng phát thải CO₂ toàn cầu đến từ các hoạt động xây dựng và vận hành công trình. Điều này khiến nhiều quốc gia và doanh nghiệp phải thay đổi cách tiếp cận, hướng đến các giải pháp xây dựng xanh nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến hành tinh.
Trong đó, vật liệu xây dựng xanh đóng vai trò then chốt. Đây không chỉ là lựa chọn mang tính môi trường, mà còn là chiến lược dài hạn giúp tiết kiệm chi phí năng lượng, nâng cao tuổi thọ công trình và khẳng định uy tín của chủ đầu tư. Xu hướng này ngày càng rõ nét ở Việt Nam khi hàng loạt dự án cao ốc, khu đô thị mới đều ưu tiên sử dụng vật liệu thân thiện.
Vật liệu xây dựng xanh là gì?
Vật liệu xây dựng xanh được hiểu là các loại vật liệu được sản xuất, sử dụng và tái chế theo vòng đời khép kín, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Một vật liệu được coi là “xanh” khi đáp ứng được các tiêu chí sau:
- Thân thiện môi trường: hạn chế phát thải khí nhà kính trong quá trình sản xuất.
- Tiết kiệm năng lượng: tăng khả năng cách nhiệt, giảm nhu cầu sử dụng điện.
- An toàn cho sức khỏe: không chứa chất độc hại, ít VOC, đảm bảo chất lượng không khí trong nhà.
- Có khả năng tái chế: tận dụng tối đa sau khi công trình hết vòng đời.
Vật liệu xanh đáp ứng nhiều tiêu chí cả chất lượng và độ thân thiện môi trường
Trên thế giới, các tiêu chuẩn như LEED (Mỹ) hay LOTUS (Việt Nam) đã trở thành thước đo cho việc đánh giá công trình xanh. Đây là cơ sở để doanh nghiệp và kiến trúc sư lựa chọn vật liệu phù hợp, nâng cao tính cạnh tranh.
Các loại vật liệu xây dựng xanh phổ biến hiện nay
Gạch không nung và gạch tái chế
Thay vì khai thác đất sét, gạch không nung sử dụng xi măng, cát và phế thải công nghiệp (tro bay, xỉ than). Loại gạch này giúp giảm phát thải CO₂ và tiết kiệm tài nguyên đất, đồng thời có độ bền cao, thích hợp cho nhiều công trình.
Bê tông xanh (Green Concrete)
Bê tông xanh sử dụng tro bay, xỉ hạt lò cao hoặc silica fume thay thế một phần xi măng Portland. Nhờ đó, nó không chỉ giảm lượng phát thải trong sản xuất mà còn cải thiện tính năng chịu lực, chống thấm tốt hơn.
Bê tông xanh
Vật liệu cách nhiệt tự nhiên
Sợi tre, len gỗ, cellulose tái chế từ giấy là những vật liệu cách nhiệt được ưa chuộng. Chúng vừa thân thiện với môi trường, vừa giúp giảm chi phí năng lượng cho hệ thống làm mát và sưởi ấm.
Gỗ FSC, tre ép và tre ghép
Tre và gỗ được chứng nhận FSC (Forest Stewardship Council) đảm bảo nguồn khai thác bền vững. Tre ép, tre ghép đang dần thay thế gỗ tự nhiên trong nhiều công trình, từ ốp tường, sàn nhà cho đến nội thất như: bàn học, bàn họp văn phòng, tủ bát,… Nó vừa vừa đảm bảo thẩm mỹ hiện đại, vừa giảm thiểu tác động môi trường.
Gỗ FSC, tre ép và tre ghép có thể làm nội thất đẹp, tinh tế
Thép và nhôm tái chế
Các kim loại tái chế mang lại lợi ích kép cho cả doanh nghiệp và môi trường. Việc sử dụng chúng giúp tiết kiệm đáng kể chi phí sản xuất so với khai thác nguyên liệu mới. Đồng thời, tái chế còn giảm lượng chất thải kim loại, hạn chế phát thải khí nhà kính. Nhờ đó, môi trường sống được bảo vệ tốt hơn, giảm gánh nặng cho hệ sinh thái.
Sơn và lớp phủ thân thiện
Sơn gốc nước ít VOC đang dần thay thế sơn gốc dung môi truyền thống. Nhờ đó, không khí trong nhà được cải thiện, giảm nguy cơ bệnh hô hấp cho người sử dụng.
Lợi ích khi ứng dụng vật liệu xây dựng xanh
Việc sử dụng vật liệu xây dựng xanh mang lại nhiều lợi ích rõ rệt:
- Giảm phát thải và rác thải xây dựng: giảm lượng CO₂, hạn chế chôn lấp phế liệu.
- Tiết kiệm năng lượng: nhờ khả năng cách nhiệt tốt, công trình tiêu thụ ít điện hơn cho điều hòa, chiếu sáng.
- Tăng giá trị công trình: bất động sản xanh có giá trị cao hơn trên thị trường, thu hút nhà đầu tư.
- Nâng cao sức khỏe cộng đồng: môi trường sống trong lành, an toàn hơn.
Xu hướng và tương lai của vật liệu xây dựng xanh
Trên thế giới
Các thành phố lớn như London, Singapore, Tokyo đang triển khai mô hình công trình “Net Zero Carbon”. Vật liệu thông minh như bê tông hấp thụ CO₂, gạch tự phục hồi nứt đang dần thương mại hóa.
Tại Việt Nam
Nhiều dự án cao tầng tại Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng đã áp dụng vật liệu xanh để đạt chứng nhận LOTUS. Chính phủ cũng khuyến khích doanh nghiệp sản xuất và sử dụng vật liệu thân thiện thông qua các chính sách ưu đãi thuế, vốn vay.
Dự báo trong 5 – 10 năm tới, vật liệu xây dựng xanh sẽ không còn là lựa chọn mà trở thành tiêu chuẩn bắt buộc đối với ngành xây dựng.
Thách thức khi phát triển vật liệu xây dựng xanh
Mặc dù xu hướng đang phát triển mạnh, nhưng việc ứng dụng vật liệu xanh vẫn đối diện nhiều thách thức:
- Chi phí ban đầu cao: sản xuất công nghệ mới thường tốn kém hơn.
- Nhận thức thị trường chưa đồng đều: nhiều chủ đầu tư còn e ngại vì chi phí.
- Thiếu hệ sinh thái đồng bộ: cần sự phối hợp giữa nhà sản xuất, chính phủ và người tiêu dùng để thúc đẩy thị trường.
Xu hướng vật liệu xây dựng xanh không chỉ phản ánh trách nhiệm với môi trường mà còn là chiến lược giúp doanh nghiệp nâng cao giá trị công trình và tăng lợi thế cạnh tranh. Trong tương lai, đây sẽ là chuẩn mực của ngành kiến trúc và bất động sản.
